در کشورهای اسلامی قرض الحسنه جایگزین ربا و برای هماهنگ سازی طبقات اقتصادی در نظر گرفته شده است. معمولا وامهای قرض الحسنه به اقشار کم درآمد جهت تامین مالی و کمک به پویاسازی اقتصاد مناطق محروم مانند روستاها تعلق میگیرد. مزایای وام قرض الحسنه و تاثیرات آن در جامعه با هدایت درست منابع بسیار زیاد است که ما در این مقاله از سری مقالات سایت ضامن به بررسی برخی از مهمترین آنها می پردازیم.
قرض الحسنه سنت پسندیده در اسلام است. اگر بخواهیم به معنی دقیق آن بپردازیم باید بگوییم که قرض الحسنه در اصطلاح فقهی به مالی میگویند که قرضدهنده آن را با قصد استرداد نه رایگان، به کسی میدهد، خواه عین آن یا مالیت آن در ضمن مالی دیگر برگردد.
وامهای قرض الحسنه در قانون عملیات بانکداری بدون ربا، به بخشهای مختلف اقتصادی تعلق میگیرد. تامین وسایل و ابزار و سایر امکانات لازم برای ایجاد کار برای افرادی که فاقد این گونه امکانات هستند. مانند کارگاههای تولیدی مشاغل خانگی، توسعه مشاغل در شهرهای کوچک و روستاها، خرید تسهیلات کشاورزی و همچنین کشاورزانی که بر اثر بلایای طبیعی دچار ضرر و زیان شدهاند.
یکی مزایای مهم وام قرض الحسنه در جامعه افزایش تولید است. همانطور که اشاره شد یکی از موارد استفاده از وام قرض الحسنه در کارگاهها و واحدهای تولیدی در مناطق محروم و روستایی به منظور کمک به افزایش تولید است. کارگاههای تولیدی که به دلیل عدم تامین مالی و نقدینگی تعطیل شده اند، مشاغل خانگی و روستایی مانند صنایع دستی و تولیدات کشاورزی و … که توانایی پرداخت وامهایی با سود بالا را ندارند، میتوانند از مزایای وام قرض الحسنه استفاده کنند. با افزایش تولید و تامین نیاز مصرف کنندگان چرخهای اقتصاد حرکت میکند و رونق اقتصادی بوجود میآید. به این ترتیب پول از سمت ثروتمندان و مناطق مرفه به سمت مناطق محروم جامعه سرازیر میشود.
با افزایش تولید از طریق راه اندازی کارگاههای تولیدی و مشاغل خانگی میتوان به کاهش بیکاری در جامعه کمک کرد. افزایش اشتغال سرپرستان خانوار و جوانان از جمله مزایای وام قرض الحسنه است که علاوه بر آثار اقتصادی، آثار اجتماعی زیادی نیز دارد.
کاهش نرخ بیکاری و افزایش اشتغال باعث افزایش قدرت خرید افراد میشود که همین امر افزایش تقاضا را به دنبال دارد و باعث چرخیدن چرخ زیرین آسیاب در اقتصاد است.
مصرف و پس انداز دو مولفه مهم و تاثیرگذار بر اقتصاد یک جامعه هستند افراد کم درآمد درصد بیشتری از درآمد خود را مصرف میکنند و پس انداز آنها گاهی به صفر میرسد. با افزایش اشتغال و درآمد افراد بین این دو مولفه توازن بیشتری برقرار میشود و این چرخه ادامه پیدا میکند.
وجود انواع صندوقهای قرض الحسنه و اعطای تسهیلات با عنوان وام قرض الحسنه، علاوه بر آثار اقتصادی، آثار اجتماعی فراوانی نیز دارد. از جمله مهمترین آثار آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کمک به ازدواج جوانان در قالب وام یکی دیگر از مزایای وام قرض الحسنه است. با وجود تورم بالا در کشور، ازدواج و تشکیل خانواده برای جوانان سخت و پر هزینه است. بنابراین اعطای وام قرض الحسنه به زوجهای جوان ازدواج را برای آنان آسانتر میکند. ازدواج جوانان و تشکیل پایههای محکم زندگی میتواند نقش موثری بر کاهش معضلات اجتماعی داشته باشد.
یکی از معضلات مناطق محروم عدم توانایی تهیه مسکن مناسب است. در این راستا وامهای قرض الحسنهای، جهت بهبود وضعیت مسکن روستایی و قشر آسیب پذیر جامعه در نظر میشود. تامین مسکن از جمله ارکان اساسی حفظ حریم خانواده است و مستقیما بر روی رفاه اجتماعی افراد تاثیر گذار است و نقش موثری در پایداری ازدواج و خانواده دارد.
یکی از مزایای وام قرض الحسنه و آثار اجتماعی آن کاهش فاصله طبقاتی است. از آنجا که وجوه وامهای قرض الحسنه از ثروتمندان تامین میشود انتقال پول از سطوح بالای جامعه به سطوح پایین باعث کاهش فاصله طبقاتی و بهبود توزیع درآمد در جامعه میشود. به این ترتیب از انباشت سرمایه در دست مالکان و ثروتمندان جلوگیری میشود و باعث کاهش فقر در جامعه میگردد.
پرداخت وامهای قرض الحسنه از منابع مالی مختلف به اقشار محرومی که قصد تحصیل دارند نقش موثری در اقتصاد جامعه و بازار کار خواهد داشت. با تربیت افراد متخصص در زمینه های مختلف و وارد شدن آنها به بازار کار سطح بهره وری نیروی کار افزایش مییابد.
یکی از مشکلاتی که شهر نشینی با آن مواجه است مهاجرت روستاییان برای کار و زندگی است در حالیکه توانایی پرداخت هزینههای شهرنشینی را ندارند. مهاجرت روستاییان اکثرا باعث بروز معضلات اجتماعی مانند اعتیاد، زباله گردی و … میگردد. ایجاد اشتغال در مناطق روستایی و محروم باعث عدم مهاجرت آنها به شهر میشود و توزیع درآمد عادلانهتر انجام میشود.
یکی از عوامل افزایش پس انداز افزایش درآمد است همانطور که در بالا اشاره شد هر چه درآمد افزایش یابد توازن بین مصرف و پس انداز نیز بیشتر میشود. پس انداز در واقع یک پشتوانه برای افراد یک خانواده است و در زمان بحران مالی در خانواده میتواند کمک رسان باشد. بنابراین باید فرهنگ پس انداز کردن را از همان کودکی به فرزندانمان آموزش دهیم.
قطعا دریافت وام قرض الحسنه به همین راحتی انجام نمیشود. وجود صفهای طولانی، عدم تامین مالی از طرف بانکها برای دریافت این وام و طولانی شدن پروسه از جمله معضلات دریافت وام قرض الحسنه است. یکی از راههای موثر در این زمینه تشکیل صندوقهای قرض الحسنه خانوادگی و دوستانه است. با روی هم گذاشتن پس انداز چندین نفر کارهای بزرگی میتوان انجام داد و گره از کار افراد بیشتری باز کرد کما اینکه خود افراد از ذینفعان اصلی این صندوقها هستند.
نحوه تشکیل صندوقهای فامیلی و خانگی بسیار ساده است کافیست با چند نفر از دوستان و اعضای خانواده که به آنها اعتماد دارید مقداری از پس انداز خود را روی هم گذاشته و یک صندوق تاسیس کنید و مطابق اساسنامه، مدیریت آن را به یک فرد که امین همه اعضا است بسپارید.
در واقع هدف از تاسیس صندوق قرض الحسنه خانگی تامین مالی اعضا در زمان نیاز است. از مزایای این صندوق ها، دریافت درکوتاهترین زمان ممکن و بدون پروسه اداری، دریافت وام فوری و بدون ضامن، پرداخت اصل وام بدون بهره است.
اکثر اوقات اداره صندوقهای اشتراکی با مشکلاتی مثل عدم وجود شفافیت، سختی پیگیریها و دشواری در نقل و انتقال وجوه همراه است. پلتفرم ضامن تمام مشکلات مربوط به تشکیل و اداره صندوقهای خانگی را برطرف کرده است. سیستم حسابداری دقیق و گزارش گیری پیوسته هم به مدیر کمک میکند تا با شفافیت بیشتر از بروز هرگونه سوءتفاهم جلوگیری کند. انجام قرعه کشی های ماهیانه نیز یکی از چالشهایی است که پلتفرم ضامن آن را آسان کرده است. همچنین پیامرسان همگام داخلی کرسی به اعضا کمک میکند هماهنگیها را به راحتی انجام بدهند.
در کشورهای اسلامی قرض الحسنه جایگزین ربا و برای هماهنگ سازی طبقات اقتصادی استفاده میشود. در سیستم بانکداری اسلامی وامهای قرض الحسنه بیشتر به صورت تامین مالی برای تولید و اشتغال در مناطق محروم و موارد خاص صورت می گیرد که آثار اجتماعی و اقتصادی آن نیز بیان شد. وجود متقاضی زیاد و صفهای طولانی وامهای قرض الحسنه در بانکها کار را برای افرادی که نیاز فوری به وام دارند سخت میکند. پیشنهاد سایت ضامن تشکیل صندوق قرض الحسنه خانوادگی و دوستانه است که بتوانید بدون دردسر وام خود را دریافت کنید.