همه ما در طول زندگی خود بارها و بارها کلمه وام را شنیده‌ایم و گاهی نیازمند دریافت آن بوده‌ایم. آگاهی از انواع وام بانکی می‌تواند به ما کمک کند تا بتوانیم بهترین گزینه را برای رفع نیاز مالی خود انتخاب کنیم. در این مقاله از سایت ضامن قصد داریم به مفهوم وام و انواع آن بپردازیم.

وام چیست؟

کلمه وام و مفهوم آن تاریخچه قدیمی دارد اما در همه قرون گذشته معنای آن تقریبا مشابه بوده است. وام، قرض دادن به دیگری بصورت سود داراست (ویکی پدیا). یعنی قرض دادن پول نقد، کالا، ملک و هر نوع دارایی قابل قبول، به شخص دیگر، در مدت زمان مشخص، به امید بازگشت اصل آن به همراه سود است. در وامهای نقدی امروزه، بازگشت پول بصورت اقساط صورت می‌گیرد و مقدار سود آن هم از قبل محاسبه می‌شود و با اصل مبلغ باز پرداخت، قسط بندی می‌گردد.

پباید توجه داشته باشید که وام و تسهیلات با هم کمی متفاوت هستند. بطور کلی می‌توان گفت وام زیر مجموعه تسهیلات به حساب می‌آید و یا نوعی تسهیلات بانکی است. در گذشته اعطای انواع وام‌ بانکی صرفا جهت کمک به دیگران در هنگام نیاز مالی بود اما امروزه علاوه بر برطرف کردن نیاز مالی وام گیرنده، نوعی راه درآمد برای بانک‌ها محسوب می‌شود.

در سیستم بانکی ایران، در ازای پرداخت وام به شخص وام گیرنده، اقدام به دریافت ضمانت می‌کنند. با توجه به قوانین و مقرررات موسسه و بانک، ضمانت می‌تواند سند خانه، خودرو و یا یک شخص معتبر باشد. این ضمانت در پایان دوره وام و تسویه حساب وام گیرنده به شخص باز می‌گردد.

انواع وام بانکی کدامند؟

در بیان انواع وام بانکی باید بگوییم که وامها انواع مختلفی دارند و برخی از آنها مختص به یک بانک مشخص است. بطوریکه برخی از بانک‌ها موظف به پرداخت نوع خاصی از وام هستند اما دیگر انواع وام‌ها در همه بانک‌ها ارائه می‌شود. بانک‌ها یا همان ارائه دهندگان وام و تسهیلات با توجه به شرایط خاصی میزان وام را تعیین و به وام گیرنده پرداخت می‌کنند و سپس مقدار اولیه وام را به علاوه سود به صورت اقساط ماهیانه از او دریافت می‌کنند.

وام گیرنده قطعا برای برطرف کردن نیاز مالی با هر هدفی، اقدام به دریافت وام می‌کند اما اگر این آگاهی را نداشته باشد که با توجه به نیازش کدام نوع وام برای او مناسب است ممکن است متحمل ضرر شود و نتواند اقساط خود را پرداخت نماید. بنابراین قبل از اقدام به دریافت وام بهتر است انواع وام بانکی را بشناسید، تمام زوایای کار را بسنجید و با توجه با نیاز و توان مالی خود بهترین گزینه را انتخاب کنید.

وام مسکن

وام خرید مسکن یکی از انواع وام بانکی است که از دیرباز در سیستم بانکی ایران وجود داشت و همیشه با تقاضای بالایی روبرو بوده است. این وام جزء طرح‌های تسهیلاتی مسکن است که توسط بانک مسکن ارائه می‌شود. این وام در ازای سند ملک خریداری شده به عنوان وثیقه به متقاضی داده می‌شود. طرح‌های تسهیلاتی و وامهای مسکن انواع مختلفی دارند مانند وام مسکن جوانان، خانه اولی‌ها، وام جعاله مسکن، وام مسکن زوجین و … و برخی از آنها در بانک‌های دیگر نیز ارائه می‌شوند.

 میزان مبلغ وام مسکن در شهرهای مختلف، متفاوت است و بستگی به نظر کارشناسی شده قیمت ملک دارد. در شهرهایی که قیمت مسکن بالا ست میزان مبلغ وام بیشتر از دیگر شهرها تعیین می‌گردد و حداکثر میزان مبلغ و به اصطلاح سقف وام به متقاضی داده می‌شود.

وام ازدواج

وام ازدواج یکی دیگر از انواع وام بانکی است که برای کمک به زوجهای جوان در شروع زندگی، از طرف هیئت دولت و مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. این وام با کارمزد کم ۴% در واقع یک نوع وام قرض الحسنه است و همه بانکهای دولتی موظف هستند هر ساله مقداری از بودجه خود را به پرداخت این وام اختصاص دهند.

مقدار این وام هرساله با توجه به تورم موجود در اقتصاد کشور در مجلس تصویب و به بانکها ابلاغ می‌شود. مقدار این وام در سال ۱۴۰۱ به ۱۲۰ میلیون تومان رسید. در این میان یک طرح تشویقی برای زوجهای زیر ۲۵ سال (مرد زیر ۲۵ سال و زن زیر ۲۳ سال) در نظر گرفته شد. این طرح مبلغ ۳۰ میلیون تومان به مقدار مصوب وام ازدواج اضافه می‌کند بطوریکه این مبلغ به ۱۵۰ میلیون تومان می‌رسد. جهت ثبت نام وام ازدواج می‌توانید به سامانه تسهیلات و قرض الحسنه ازدواج بانک مرکزی ایران ( ve.cbi.ir) مراجعه نمایید. پس از ثبت نام در این سامانه و دریافت کد رهگیری ۱۰ رقمی، شعبه دریافت تسهیلات از طرف بانک مرکزی مشخص می‌شود و پس از تکمیل مدارک، وام ازدواج پرداخت می‌شود.

وام قرض الحسنه

وام قرض الحسنه همانطور که از نامش مشخص است یکی از انواع وام با سود بسیار کم است. پرداخت وام قرض الحسنه از سوی بانک‌ها بسیار کم و در شرایط خاصی انجام می‌شود. این نوع از وام بصورت هدفمند و بودجه بندی شده در اختیار سازمانها قرار می‌گیرد و با معرفی افراد به بانکها وام قرض الحسنه به آنها داده می‌شود. مقاضیان پس از دریافت وام موظف هستند تا تمامی مبلغ دریافتی را بصورت ماهیانه بصورت اقساط پرداخت کنند. مزایای وام قرض الحسنه و آثار آن بر جامعه بسیار زیاد است بطوریکه در اسلام به عنوان یک سنت حسنه شناخته می‌شود.

وام مضاربه

مضاربه در واقع یک نوع قرارداد دوطرفه بین شخص سرمایه دار و شخص عامل است. طبق قرارداد مالک سرمایه‌ای را در اختیار شخص عامل قرار می‌دهد تا با آن به تجارت بپردازد و سود حاصل از آن را با نسبتی مشخص بین آن دو تقسیم شود. وام مضاربه هم طبق همین تعریف مختص افراد فعال در حوزه تجارت و بازرگانی است. وام مضاربه از طرف بانک و موسسات مالی به تاجران و بازرگانان فعال در داخل و خارج از کشور جهت تامین نقدینگی آنها پرداخت می‌گردد. طی قراردادی که بین بانک و عامل (دریافت کننده وام) تنظیم می‌شود بانک در سود و زیان این تجارت سهیم است.

وام خرید کالا

وام کالا یکی دیگر از انواع وام بانکی است که طرفداران خود را دارد. این وام برای خرید کالاهای اساسی در نظر گرفته شده است. اکثر زوجهای جوان نیز برای خرید کالاهای اساسی منزل متقاضی دریافت اینگونه وامها هستند. خرید کالاهایی مانند یخچال فریزر، ماشین لباسشویی و ظرفشویی، کامپیوتر و لب تاپ و … مشمول دریافت این وام می‌شوند. وام خرید کالا در اکثر بانکهای کشور با توجه به نیاز متقاضی و اهمیت کالا به شخص پرداخت می‌شود.

وام خرید خودرو

 با گران شدن قیمت خودرو تقاضا برای وام خرید خودرو نیز بیشتر شد. این وام به همه افرادی که قصد خرید خودرو دارند تعلق می گیرد. برای این منظور شما باید از یکی از شرکت‌های تولید کننده خودرو در ایران اقدام به خرید خودرو نمایید تا بتوانید از مزایای دریافت وام خرید خودرو بهرمند شوید. سقف مبلغ وام خودرو پایین است و معمولا با نرخ سود بین ۱۸ تا ۲۴ درصد پرداخت می‌شود. برای ضمانت دریافت این وام معمولا از فیش حقوقی و یک نفر ضامن با توانایی پرداخت اقساط استفاده می‌کنند.

وام خرید تجهیزات و مواد اولیه

در سیستم بانکی ایران یکی از وظایف مهم آنها کمک به رونق کسب و کارها و صنایع است. بانک‌ها با اعطای وام خرید تجهیزات به صنایع و بخش‌های مختلف تولیدی به آنها در تامین نقدینگی لازم برای خرید مواد اولیه و تجهیزات، در قالب عقد مشارکت، کمک می‌کنند. میزان مبلغ این وام بسته به نوع صنعت و تجهیزاتی که قرار است خریداری شود متفاوت است. این نوع وام بصورت یکجا قسمتی از قیمت تمام شده تجهیزات یا مواد اولیه را می‌پردازد یا طی چند مرحله مطابق با خرید فرد و ارائه پیش فاکتور به او تعلق می‌گیرد.

قابل ذکر است که وام خرید تجهیزات و مواد اولیه معمولا دارای یک دوره تنفس چند ماهه است و در برخی مواقع حتی تا ۵ سال ممکن است طول بکشد.

وام بازنشستگان

وام بازنشستگان یکی دیگر از انواع وام بانکی است که به بازنشستگان و حقوق بگیران دولت تعلق می‌گیرد. این وام از طریق مبلغ مشخصی که هر یک از ارگانها و سازمانها برای نیروهای بازنشسته خود در نظر گرفته اند از طریق بانکهای مختلف اعطا می‌شود. نهاد تامین کننده این وام صندوق بازنشستگان کشوری است. لازم به ذکر است وام بازنشستگان از جمله وامهایی است که با سود کم و بازپرداخت دراز مدت به متقاضیان پرداخت می‌شود.

وام قرض الحسنه فرزند آوری

یکی از جدیدترین انواع وام بانکی، وام قرض الحسنه فرزند آوری است. این وام در راستای اهداف افزایش جمعیت به خانواده‌هایی تعلق می‌گیرد که نوزادان آنها متولد فروردین ۱۴۰۰ به بعد باشند و با توجه به اینکه متولد فرزند چندم است مبلغ این وام تغییر می‌کند. برای مثال مبلغ وام برای فرزند اول ۲۰ میلیون، فرزند دوم ۴۰ میلیون، فرزند سوم ۶۰ میلیوم و …تعیین شده است. خانواده‌هایی که فرزند آنها مشمول این وام می‌شود می‌توانند با ثبت نام در سامانه ve.cbi.ir مراحل دریافت وام را طی کنند.

همانطور که در بالا بیان کردیم وامهای بانکی انواع مختلفی درند که هر کدام از آنها در شرایط خاصی به متقاضیان تعلق می‌گیرد. هر کدام از این وامها کاربرد متفاوتی دارندو به چندین بخش تقسیم می‌شوند هر کدام از این بخشها به منظور خاصی بوجود آمده اند.

برای مثال وام مسکن خود به وام خرید مسکن، وام اجاره مسکن، وام مسکن اولی‌ها، وام مسکن روستایی، وام مسکن فرزند سوم و … می‌باشد که در مطلبی جداگانه به هر کدام از بخشهای وام مسکن و دیگر انواع وام می‌پردازیم.

وام خود اشتغالی

وام خود اشتغالی یکی از وامهای تسهیلات قرض الحسنه است که معمولا به مواردی مانند مشاغل خانگی و کسب و کارهای کوچک در منزل تعلق می‌گیرد. امروز کسب و کارهای خانگی بیشتر از قبل مرسوم شده و طرفداران زیادی پیدا کرده است بنابراین متقاضیان دریافت وام مشاغل خانگی نیز افزایش یافته است.

شرایط دریافت هر یک از انواع وام بانکی

هر یک از بانکها برای دریافت وام شرایط خاص خود را دارند که می‌توانید با مراجعه به سایت و شعب بانک مربوطه از این شرایط مطلع شوید تا بتوانید در زمان مناسب اسناد و مدارک مرتبط را تهیه نمایید. اما در حالت کلی می توان گفت برخی شرایط در همه انواع آن مشترک است.
داشتن مدارک شناسایی فردی، مدارک مربوط به شغل و درآمد مانند فیش حقوقی
مدارک لازم برای معرفی ضامن یا ضمانت کننده‌ها
داشتن شرایط و مدارک برای دریافت مبلغ وام

جمع بندی

با توجه به شرایط اقتصادی کشور و تورم، نیاز افراد به دریافت وام روز به روز افزایش می‌یابد. دریافت وامهایی با روال اداری طولانی، درصد سود بالا و شرط داشتن ضامن، کار را برای افرادی که نیازمند دریافت وام فوری و یا بدون ضامن هستند ،بسیار دشوار کرده است. باز پرداخت این نوع از وامها با درصد سود بالا نیز طولانی مدت و طاقت فرسا می‌شود.
تشکیل صندوق قرض الحسنه خانوادگی و یا دوستانه می‌تواند شما را از تمام مراحل دریافت وام بانکی نجات دهد و بدون ضامن، طی مدت زمان کمی وام مورد نظر خودتان را دریافت کنید. صندوق‌های قرض الحسنه خانگی یکی از راحتترین و بی دردسرترین راه‌های دریافت وام است. این صندوق‌ها اغلب در شرکتها و سازمانها نیز تشکیل می‌شود و مبلغ وام با اولویت بندی یا قرعه کشی به اعضای صندوق تخصیص می‌یابد. پلتفرم قرض دهی آنلاین و مدیریت صندوق‌های خانگی و سازمانی ضامن نرم افزاری را طراحی کرده است که می‌توانید به راحتی با دوستانتان یک صندوق قرض الحسنه تشکیل دهید و آن را مدیریت کنید. برای اینکار می‌توانید اپلیکیشن ضامن را دانلود کنید و از آن استفاده نمایید.